Sanat ve Buluş Vergisi – Muhasebe Haberleri

Yazar, sanatçı ve mucitleri teşvik etmek amacıyla Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) 18. Maddesinde “Telif Kazançları İstisnası” olarak bilinen bir istisna bulunmaktadır. Söz konusu istisnaya göre yazar, çevirmen, heykeltıraş, hattat, ressam, besteci, bilgisayar programcısı, mucitler için şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel araştırma, etüt, bilgisayar programı, söyleşi, animasyon, fotoğraf, film ve video klipler, senaryo, radyo, televizyon, tiyatro oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ortamında, internet, radyo, televizyon ve video yayınlarında yayınlamak veya eserlerini kitap, cd, disket şeklinde satmak, diskler, resimler, resimler ve heykeller. ve varantlar veya bunlara dayalı haklarını devretmek ve temlik veya kiralama yoluyla elde edilen kazançlar gelir vergisinden istisnadır. Ancak bu istisnanın stopaj yoluyla alınan vergiler üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle, bu gelirler gelir vergisinden muaf olduğu halde stopaja tabidir. Bu nedenle, Baba sağ eliyle verdiğini kısmen sol eliyle geri alır. Uygulanabilir stopaj vergisi oranı %17’dir.

Öte yandan, 2019 yılı sonunda yürürlüğe giren 7194 sayılı Kanun ile 1 Ocak 2020 tarihinden sonra elde edilen franchise kazançları bakımından muafiyet daraltılmış, 600.000 TL’den fazla franchise geliri elde edenlerin, 2020 yılı bu istisnadan yararlanamayacaktır. Yani 599.999 TL alan eser sahibi istisnadan yararlanabilecekken, 600.001 TL alan eser sahibi istisnadan yararlanamayacaktır. Birinci durumda ödenecek vergi yaklaşık 102 bin TL iken, ikinci durumda artan oranlı tarifenin etkisiyle yaklaşık 196 bin TL’dir. 50 bin TL’lik bir gider varsayıldığında 178 bin TL, 100 bin TL’lik bir giderin yapıldığı varsayıldığında ise yaklaşık 160 bin TL’lik bir vergi ödenmesi gerekecektir. Yani gelir üzerinden ilave 2 TL için 60 bin ila 94 bin TL (1,5-2 katı) oranında ek vergi ödenecek. Bunun adaletli olduğunu mu düşünüyorsunuz? Vergi yükünün tabana dağıtılmasından kastedilen bu mudur? Bu vergi aynı zamanda tavuğun yumurtasını aldıktan sonra tüylerini yolmak anlamına da gelmiyor mu? Sanat ve icatlar böyle mi teşvik ediliyor? Soruları genişletebiliriz.. Bu görüntü anayasaya aykırı olup vergilerde ve mali güce göre vergilerde adalet ve eşitlik ilkelerine aykırıdır. En az 600 bin TL’yi aşan kısım vergilendirilmelidir. Bu durumdaki kişilerin çekinceli beyanname vermeleri ve bunun anayasaya aykırılığı iddiasıyla dava açmaları mümkündür.

27 Mayıs’ta Resmi Gazete’de yayımlanan 311 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tablosu ile 7194 Sayılı Kanun’un getirdiği yeni durum ve uygulamanın nasıl açıklanacağına ilişkin ikincil düzenlemeler yapıldı. Açıklamada ayrıca, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) hükümleri uyarınca kayıt ve tescilin bazı eserler için zorunlu, bazı eserler içinse isteğe bağlı olduğu belirtildi. İstisnanın faydasını FSEK referans alınarak nesnel kriterlere bağlamak kesinlik sağlar ve geçmişte de böyle olmuştur. Ancak idarenin istisnanın uygulama kapsamını FSEK’e atıfla daralttığı açıktır. Ancak kanunda yönetime böyle bir yetki verilmemiştir. Bu yetki verilse dahi bu yetki Anayasa’nın 73. maddesine aykırı olacaktır. Bu nedenle, bu kısıtlama kanunen olmalıdır. Bu durumda istisnanın kapsamını sınırlayan bu düzenlemenin hukuka aykırı olduğu kanaatindeyiz.

Açıklamada, istisna tutarının aşıp aşılmadığı yıl sonunda netleşeceği için geçiş döneminde geçici vergi şartı aranmayacağı belirtildi. Bu düzenleme mükellefin lehine olmakla birlikte GVK’nın aleyhinedir. Örneğin, Ocak ayında milyonlarca tablo satan bir ressam artık muafiyet kapsamında değildir. Bu nedenle, muafiyet hariç tutulduğunda vergi vergilendirilebilir hale gelir. Amaç bu kişilere vergi beyannamesi vermekse, vergi beyannamesi neden erteleniyor? Bu düzenleyici açıklama GVK’nın 120bis maddesi ile çelişiyor görünmektedir. Anılan maddeye göre geçici vergi, Vergi Usul Kanununda yer alan indirim, istisna ve tarh hükümleri dikkate alınarak Ticari veya Mesleki Kazancın Tespitine Dair Kanun hükümlerine göre belirlenir. Diğer bir ifadeyle, geçici vergi beyannamelerinde yıllık beyanname verme usul ve esasları ile aynı usul ve esaslar geçerlidir. Bu nedenle kanun gereği istisnadan sonraki ilk geçici vergi beyannamesinde gelir tablosu istenmektedir. Şu anda geçici vergi oranı (%15) stopaj oranından (%17) düşük olduğu için vergi ödenmeyecek ancak bu beyannamede düzenleme yapılmasının kanuna aykırı olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Ayrıca vergi tarifesinde değişiklik olması durumunda ödenecek vergi de gündeme gelebilir. Kanun maddesinde geçici verginin “uygulanmasına” ilişkin usulleri belirleme konusunda Maliye Bakanlığı’na yetki verilmiş olmakla birlikte, bu yetkinin gelir kaleminin beyannameye dahil edilip edilmeyeceği konusunda geniş olarak uygulanmaması gerektiği kanaatindeyiz. (Aslında son yıllarda çıkarılan vergi kanunlarında sıkça gördüğümüz usul ve esasları belirleme yetkisinin verilmesi kanun önünde sorunludur.)

İstisnadan muaf olanlar sadece istisnadan yararlanamayacak ve stopaja tabi olmayacaklar. Yani ressam, yardımcısının maaşını ve atölyesinin kirasını öderken vergi kesintisi yapmayacak.

Açıklamada, istisna kapsamından çıkarılanlar için de kolaylık sağlandı. İlgililer beyanname verecekler ancak dilerlerse defter ve belge ile bağlı olmayabilirler. Yani bu kişilerin serbest meslek kazanç defteri tutmaları ve serbest meslek kazanç makbuzu düzenlemeleri gerekmeyecek. Bu kişilere ödeme yapanlar eskisi gibi gider pusulası düzenleyerek ödemelerini tasdik etmeye devam edecekler. Ancak her halükarda bu kişilerin beyanname verebilmeleri için vergi dairesinde mükellef olduklarını ispat etmeleri gerekmektedir. Öte yandan, diğer işlerinin defterlerini tutanlar ise, istisnasız defter tutmaya ve kazançlarını bu defterlere kaydetmeye devam edeceklerdir. Bildirimdeki gecikme, bu düzenlemenin etkinliğini azaltmıştır. Kanunun yürürlüğe girmesinden bu yana yaklaşık 6 ay geçtiği için bu aralıktaki bazı mükelleflerin matbu defter belgelerinin olması gerekmektedir (büyük defter kayıt sistemi için geçerlidir). Şimdi bu durumda olanlar açıklama yayınlandıktan sonra ne yapacak? Vergi dairesine başvurup sistemden çıkıp yazdırdıkları belgeleri imha mı edecekler yoksa kayıt başvurusundan mı çıkacaklar? Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu konuyu bir an önce netleştirmesi gerekiyor.

Burada da bir hatırlatma yapmakta fayda var. Royalti kazanç istisnasından muaf tutulacak olanlar, giderlerini gelirlerinden düşerek kalan kazançları üzerinden vergi ödeyeceklerdi. Bu nedenle işle ilgili harcamalarını belgelemek ve bu belgeleri en az 5 yıl süreyle saklamak zorundadırlar. Ayrıca ilan yapacakları için GVK Md. 89’da yer alan bağış ve yardımlar, Bireysel emeklilik sistemine ödenen primler, Mükellefin kendisi, eşi ve çocuklarının eğitim ve sağlık giderleri, gurbetçilere verilen mühendislik, tasarım ve yazılım hizmetlerinden elde edilen kazançların yarısı vergiden indirilebilir. temel.

Sonuç olarak: “mucitler” vergilendirilmemeli, teşvik edilmelidir.